Zgodnie z art. 42 §1 k.k. sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Istotnej zmianie uległ art. 42 §2 k.k. Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu sąd orzeka (obowiązkowo), na okres nie krótszy niż 3 lata, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173 k.k. (katastrofa komunikacyjna), art. 174 k.k.(sprowadzenie zagrożenia katastrofą komunikacyjną) lub art. 177 k.k. (wypadek komunikacyjny).

Nowelizacja Kodeksu karnego z dnia 20 marca 2015 r. rozszerzyła określoną w przepisach art. 42 § 3 i 4 k.k. podstawę orzekania dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów również na wypadki popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a §4 k.k., tj. sytuację, gdy sprawca czynu polegającego na prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za przestępstwo określone w art. 173 k.k. (katastrofa komunikacyjna), 174 k.k. (sprowadzenie zagrożenia katastrofą komunikacyjną), 177 k.k. (wypadek komunikacyjny) lub art. 355 §2 k.k. (wojskowy wypadek komunikacyjny) popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo dopuścił się tego czynu w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo.

Zgodnie z art. 42 §3 k.k., sąd orzeka (obowiązkowo) zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio (na zawsze) w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a §4 k.k. lub jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173 k.k., którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 §2 k.k. lub w art. 355 §2 k.k. był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami. Przepis ten wprowadza zatem obligatoryjność (obowiązek) orzekania dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w sytuacjach w nim wskazanych, a wyjątek od tej zasady uzasadniony może być jedynie zaistnieniem nadzwyczajnego wypadku, uzasadnionego szczególnymi okolicznościami.

W myśl art. 42 §4 k.k., sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie ponownego skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny w warunkach określonych w §3.

Zgodnie z art. 43 §1 k.k., zakaz prowadzenia pojazdów orzeka się w latach, od roku do lat 15. Jednak, jak już wyżej wskazano, w przypadku gdy sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173 k.k., art. 174 k.k. lub art. 177 k.k. zakaz prowadzenia pojazdów orzeka się na okres od lat 3 do lat 15, bądź też dożywotnio.

Dodać w tym miejscu należy, że zmianie uległy również przepisy regulujące obowiązek orzekania świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Zgodnie z art. 43a §2 k.k., w razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 178a §1 k.k. (prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub odurzenia), art. 179 k.k. lub art. 180 k.k. sąd orzeka (obowiązkowo) świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5 000 złotych, a w razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 178a §4 k.k. w wysokości co najmniej 10 000 złotych, do wysokości 60 000 złotych.