Ma to szczególne uzasadnienie w odniesieniu do osób, które wcześniej nie weszły w konflikt z prawem bądź których czyn cechował się umiarkowanym ładunkiem szkodliwości społecznej. Jednym z takich środków jest warunkowe zawieszenie wykonania kary.

Karami podlegającymi warunkowemu zawieszeniu są:
– pozbawienie wolności nie przekraczające 1 roku,
– ograniczenie wolności,
– grzywna orzeczona jako kara samoistna.
Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie jednej z powyższych kar, jeśli jest to wystarczające dla osiągnięcia celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Analizując zasadność zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary sąd formułuje wobec sprawcy przestępstwa prognozę, biorąc pod uwagę jego postawę, właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie po popełnieniu przestępstwa.
Okres próby biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia i w zależności od rodzaju kary trwa:
– od 2 do 5 lat przy pozbawieniu wolności,
– od roku do 3 lat przy grzywnie i ograniczeniu wolności.
Odmienne granice okresu próby ustawa przewiduje dla sprawców młodocianych oraz odpowiadających w warunkach tzw. recydywy szczególnej wielokrotnej (art. 64 § 2 kk) – w tych przypadkach kara jest warunkowo zawieszana na czas od 3 do 5 lat.
Warunkowemu zawieszeniu wykonania może towarzyszyć nałożenie na skazanego przez sąd określonych obowiązków. Ich katalog zawiera art. 72 kk, mieszczą się w nim m. in. przeproszenie pokrzywdzonego, naprawienie szkody oraz powstrzymanie się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających.
W przypadku, gdy zawieszeniu podlega kara pozbawienia wolności, sąd może w okresie próby oddać skazanego pod dozór kuratora bądź innej osoby lub instytucji wymienionej przez ustawę. Zastosowanie dozoru ma zawsze miejsce w przypadku młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, sprawcy działającego w warunkach recydywy szczególnej wielokrotnej oraz sprawcy przestępstwa popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych.
Dodatkową dolegliwością w przypadku warunkowego zawieszenia kary pozbawienia bądź ograniczenia wolności może być orzeczona przez sąd grzywna – w zależności od rodzaju kary w wysokości odpowiednio do 270 i 135 stawek dziennych.
Istotą warunkowego zawieszenia wykonania kary jest poddanie skazanego próbie, w szczególności na okoliczność poszanowania porządku prawnego. Jeśli okaże się, że skazany nie zasługuje na dobrodziejstwo warunkowego zawieszenia wykonania kary, sąd władny jest zarządzić jej wykonanie. Ustawa precyzyjnie wskazuje w jakich sytuacjach może bądź musi to nastąpić. Do przesłanek obligatoryjnych zarządzenia kary zalicza się :
– popełnienie przez skazanego w okresie próby podobnego przestępstwa umyślnego, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności,
– mające miejsce w okresie próby rażące naruszenie porządku prawnego z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkującej wspólnie ze sprawcą przez skazanego za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą w okresie próby.
Do przesłanek fakultatywnych zarządzenia wykonania kary zalicza się natomiast :
– rażące naruszenie porządku prawnego przez skazanego w okresie próby, w szczególności popełnienie przestępstwa innego niż podobne umyślne,
– uchylanie się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych.
Jeśli jedna z dwóch powyższych przesłanek zaistnieje po udzieleniu skazanemu pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego, sąd zarządza wykonanie kary, chyba że przemawiają przeciwko temu szczególne względy.
W posiedzeniu w przedmiocie zarządzenia wykonania kary mają prawo wziąć udział skazany oraz jego obrońca. Możliwość zarządzenia wykonania kare ustaje po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby, w tym też momencie co do zasady następuje zatarcie skazania.
Kodeks karny przewiduje szereg wyłączeń i ograniczeń możliwości zastosowania warunkowego zawieszenia kary. Na dobrodziejstwo tego rodzaju nie mogą liczyć w przypadku wymierzenia kary ograniczenia wolności lub grzywny sprawcy występku o charakterze chuligańskim. W stosunku do tej grupy oraz do sprawców przestępstwa określonego w art. 178a § 4 kk tylko w szczególnie uzasadnionych wypadkach można warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności. Wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami jest też jedyną furtką warunkowego zawieszenia wykonania kary wobec sprawcy działającego w warunkach recydywy szczególnej wielokrotnej.
Zarówno Kodeks karny i jak Kodeks postępowania karnego wprowadzają szczególne, inne od powyżej opisanych podstawy warunkowego zawieszenia wykonania kary. Dotyczy to sytuacji tzw. małego świadka koronnego, normowanej przez art. 60 § 3 i 4 kk oraz instytucji skazania bez przeprowadzenia rozprawy, opisanej w art. 335 oraz 343 kpk. Na szczególną uwagę zasługuje drugi z wymienionych wyżej przypadków, umożliwia on bowiem warunkowe zawieszenie kary niezależnie od przesłanek określonych w art. 69 § 1-3 kk, ponadto wymiar kary pozbawienia wolności uzasadniającej zastosowanie warunkowego zawieszenia podniesiony został tu z 2 do 5 lat, możliwy okres próby natomiast aż do lat 10.

Potrzebujesz pomocy? Nasza kancelaria adwokacka pomoże.